نقادی حامیان جامعه مدنی از نگرش فائزه هاشمی در گفتگو با مستقل؛

♦️گفتگوی سیاسی - روزنامه مستقل

لینک مطلب - مشاهده فرمایید

فائزه هاشمی رفسنجانی فرزند پرحاشیه آیت‌الله هاشمی با گفتگوی جنجالی به سرخط خبرها بازگشته و بحث‌های داغی را در فضای سرد سیاسی این روزهای ایران کلید زده است.

بحث پرمناقشه‌ای با این مضمون که برای ما ترامپ بهتر است یا بایدن؟

او به انصاف‌نیوز گفت: از آنجا که راه تغییر و اصلاح از داخل سیستم بسته است برای ایران بهتر بود ترامپ می‌ماند تا با فشار بر ایران اصلاحاتی انجام می‌شد.

اغلب پلتفرم‌های فضای مجازی بخش ۴/۳۰ دقیقه‌ای از گفتگو را منتشر کردند.

برخی با تحسین فائزه، صراحت و پیشگامی او را الگویی برای سیاست‌مداران خواندند. برخی نیز با شماتت، اتهام تندروی، بی‌خبری از جامعه و بی‌اعتنایی به میراث پدر را به او زدند.

اما آیا همه‌ی کسانی که خواهان تحول در ساختار سیاست ایران هستند و منتقد وضع موجود خوانده می‌شوند و بعضا پس از انقلاب و در شرایط مختلف سیاسی، بازداشت‌های متعدد هم داشته‌اند، با فائزه موافقند؟ بر اساس گفتگوهای ما، برخی علیرغم اینکه برای ایجاد اصلاحات و تغییر رویه‌ها در سیاست‌های کشور، هزینه هم داده‌اند اما با نگاه و نظر فائزه مخالفند، و برخی با تعدیل سخنان او از آغاز چنین گفتگویی استقبال می‌کنند.

ما دو سوال را از این چهره‌های سیاسی پرسیدیم:

۱ . فائزه هاشمی در گفتگویی تاکید کرده: از آنجا که راه تغییر و اصلاح از داخل سیستم بسته است ناچار نگاه به خارج دارم و بر این اساس برای ایران بهتر بود ترامپ می‌ماند تا با فشار بر ایران اصلاحاتی انجام میشد. نظر شما درباره این سخنان چیست؟

۲. آیا شما راه کم‌هزینه‌ای برای ایجاد تحول و اصلاحات در ایران می‌شناسید؟

پاسخ‌ها را بخوانید:

فضل‌ الله‌ صلواتی نویسنده، پژوهشگر و ازنیروهای ملی مذهبی و زندانی‌ سیاسی دوران پهلوی دوم، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی است. او در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی به جرم فعالیت های سیاسی توسط ساواک دستگیر و زندانی شد. او داماد محمدتقی جعفری و استاد دانشگاه اصفهان است. پاسخ دکتر صلواتی را بخوانید:

۱. ترامپ اسیر دست اسرائیلی‌ها بود، آن‌ها می‌خواستند ترامپ را به جنگ با ایران بکشانند و عدم موفقیت ترامپ اسرائیل را مایوس کرد.

اگر حکومت ایران از فرصت‌ها استفاده کند و در برابر رئیس جمهور جدید جبهه‌گیری نکند امکان موفقیت‌هایی در پیش است،

ترامپ با نامردی و نادرستی از برجام خارج شد و از اول با ایرانیان مخالفت ورزید.

ایران می‌تواند مرگ کسی را نخواهد و منافع ملت را در نظر بگیرد. ما لبه‌ی پرتگاه جنگ رفتیم ولی عنایت‌های الهی باعث طرد ترامپ شد.

گرچه موشک اندازان دنبال شعله‌ور کردن جنگ بودند. وجود ترامپ خشونت بود و جنگ و خونریزی و آدم‌کشی و نابود کردن زیرساخت‌های ایران.

بعضی‌ها ترامپ را می‌خواستند تا تکلیف ایران در جنگ روشن شود و تغییراتی پدید آید. در هر صورت عنایات الهی شامل حال ملت ایران و آمریکا شد. امید که عاقبت کار خیر باشد.

۲. الان دیگر در ایران فکر نمی‌کنم با وجود سخت‌گیری‌های شورای نگهبان و ردصلاحیت تمام افرادی که مدعی اصلاحات هستند، هیچ راهی وجود داشته باشد.

چون تا قانون اساسی اصلاح و ترمیم نشود و معلوم نمی‌شود که اصلا رئیس جمهور و دولت اصلا کاره‌ای هستند یا دولت‌های در سایه هستند که تصمیم گیرنده و برنامه ریزی کننده هستند. تا آن‌ها وجود دارند اصلاحاتی شکل نخواهد گرفت.

در هر صورت به نظر من با این وضعیت دیگر اصلاحات نمی‌تواند قد علم کند و توان داشته باشد. آمدن ترامپ هم کاری به اصلاح‌طلبی و اصولگرایی نداشت، قدرتی بود که بر سر کار آمد و برخوردهای خشنی داشت و غرور و خودخواهی ترامپ را گرفته بود که این دلیل سقوط او بود و امروز هم با اهانت در حال ترک و خروج از قدرت است.

حتی اگر در این ۱۰ روز هم استیضاح شود برای او زشت و سخیف خواهد بود.

اما من به این صورت که سوال پرسیدید در حال حاضر و با شرایط فعلی امیدی دیگر به اصلاحات ندارم مگر اینکه رهبر انقلاب تا در قید حیات هستند اقدامی بفرمایند (که انشاالله عمر ایشان طولانی باشد) این قانون اساسی را اصلاح بفرمایند و خبرگانی از جمیع مردم؛ از دانشگاهیان و متخصصین امور مختلف و نه فقط فقها مانند جامعه‌شناسان و سیاستمداران و مورخین و افراد مختلف در این خبرگان جمع شوند و انشاالله قانون اساسی را اصلاح کنند. در این شرایط می‌توان گفت که اصلاحاتی به وجود خواهد آمد و اصولگرایان اصالتی پیدا خواهند کرد.

ادامه مطلب 

تسلیت درگذشت همشیره امام موسی صدر

«إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»

دانشمند معظم جناب آقای  سیدمحمدخاتمی  سلم الله تعالی
درگذشت مرحومه مغفوره حاجیه خانم صدر صادقی همشیره بزرگوار شادروان امام موسی صدر را به آن جناب و سرکار خانم صدر صادقی همسر گرامی جنابعالی و خانواده های محترم صدر صادقی ، صدر عاملی و صدر مستجابی تسلیت عرض نموده ، بقای عمر و موفقیت همگان را از درگاه خداوندی خواستار است .

فضل الله صلواتی

۱۰ دیماه ماه ۱۳۹۹ - اصفهان

نگاهی به خاطرات منتشر نشده دکتر فضل الله صلواتی به مناسبت زاد روز وی

مصاحبه با روزنامه صدا - 6 دیماه 1399

از صبح قیام ملی

تا عصر نظام اسلامی

نگاهی به خاطرات دکتر فضل‌الله صلواتی

مصطفی ایزدی

(پژوهشگر سیاسی و فرهنگی)

سوم دی ماه مصادف با سالگرد تولد دکتر فضل‌الله صلواتی، چهره باسابقه و مؤثر سیاسی قبل و بعداز انقلاب در استان اصفهان است. نه ‌تنها مردم استان اصفهان، که بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی کشور، دکتر فضل‌الله صلواتی را می‌شناسند. او از جوانی تا هم‌اکنون که بیش از 80 سال از عمر سودمندش می‌گذرد، یکسره فعال و پرتلاش بوده است. از جوانی فعالیت فرهنگی را آغاز کرده، برای نوجوانان دبیرستانی و جوانان دانشگاهی کلاس‌های فوق‌برنامه تشکیل داده، آنان را تربیت سیاسی کرده، خودش فعالیت‌های انقلابی و سیاسی داشته، بارها به زندان رفته و شکنجه دیده، چندین سال در تبعید به سر برده، آموزگار مدرسه در شهر و روستا بوده، جامه استادی دانشگاه پوشیده، در حوزه علمیه و دانشگاه درس‌ خوانده، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی بوده، سکان فرمانداری اصفهان را در دست داشته، پژوهشگر ژرف‌اندیشی است، در موضوعات تاریخی صدر اسلام کتاب‌ها نوشته، کتاب‌فروشی و انتشاراتی داشته، نشریه منتشر نموده و روزنامه‌نگاری کرده، شعرهای انقلابی و بیدارگرانه سروده، با ستمگری‌ها و انحرافات و تحجرها مبارزه کرده، از نیروهای ارزشمند و مظلوم دفاع نموده و همیشه برای این فعالیت‌ها در گذشته و حال هزینه داده است. این رادمرد که هر کاری از دستش برمی‌آمده آن را وانگذاشته و همچنان محور فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی بخشی از نیروهای جوان اصفهان است. اگر این انقلابی پرکار و اصلاح‌طلب مردم‌دوست و همیشه درصحنه بخواهد قلم ‌به ‌دست گیرد و با استفاده از حافظه قوی خود و اسناد و مدارک موجود، خاطرات خود را به رشته تحریر درآورد، می‌دانید چه گنجینه‌ای را به یادگار خواهد گذاشت؟ او چنین کرده است.

کتاب «خاطرات و سرگذشت‌ها»

دکتر صلواتی برای نوشتن خاطرات خویش علاوه بر بهره‌گیری از حافظه خوب خود و یادداشت‌هایی که به‌ مرورزمان نوشته، از رسانه‌های مکتوب و کتاب‌های متعدد هم استفاده نموده تا در میان خاطرات، تاریخ چند دهه اخیر ایران را هم بنویسد. برحسب آنچه نگارنده به دست آورده، استاد صلواتی مجموعه «خاطرات و سرگذشت‌ها» را در 6 جلد گردآورده است که آن‌ها را برای چاپ آماده می‌کند. ایشان در حال حاضر دو جلد از این کتاب را به دست ناشر سپرده تا راهی بازار کتاب نماید. در این یادداشت، همین دو جلد که در اختیار ناشر است معرفی می‌شود و منتظر می‌مانیم تا از بقیه مجلدات آن‌هم حسن استفاده کنیم.

جلد اول: جلد اول «خاطرات و سرگذشت‌ها» که مروری بر حوادث نیم‌قرن اخیر ایران و اصفهان است، با پیشگفتاری از نویسنده آن شروع می‌شود که در سال 1390 نوشته‌شده است. دکتر صلواتی در این مقدمه یادآوری می‌کند که: «از سال‌های پایانی دوره طاغوت، حوادث و اتفاقات روزگار را یادداشت می‌کردم، از سختی‌ها، رنج‌ها، زندان‌ها، تبعیدها و نکبت ایام، مطالبی را می‌نوشتم. بعضی‌ها را با رمز و گاهی با سرودن اشعار یا با کنایه و تلویح گفتنی‌ها را می‌گفتم یا می‌نوشتم. نه ‌فقط من که در گوشه‌وکنار ایران چه بسیار نویسندگان و پژوهشگرانی بودند که حوادث روزگار را در دفتر خاطرات خود یادداشت می‌کردند و بدون آن‌که به فکر انتشار آن باشند عقده‌های درون را می‌گشودند. با گذشت روزگار، شاید بسیاری از آن یادداشت‌ها آشکار و حقایق گذشته بازگو شود. «یوم تبلی السرائر» (سوره 86/9) روزی که همه اسرار بر ملأ گردد. مگر غیرازاین است؟ «حدیث نیک و بد ما نوشته خواهد شد زمانه را سند و دفتری و دیوانی است.»

نویسنده کتاب بعد از پیشگفتار، از تولد و کودکی خود شروع کرده و زندگی و روزگار نوجوانی و جوانی خویش و رویدادهای 22 سال بعد از به دنیا آمدن خود را برحسب آن چه شنیده و دیده و خوانده، با تحلیل‌های مربوطه، بخش به‌ بخش بازگو کرده است. دکتر صلواتی، خاطرات رویدادهای اصفهان و ایران در فاصله زمانی بین 1317 تا 1339 را ذیل 108 عنوان بررسی و به نگارش در آورده است. ذکر این عناوین کافی است که تصویری از مطالب مطرح شده در کتاب ارائه شود.

شرایط و شأن خانواده‌ای که فضل‌الله صلواتی در آن به دنیا آمده، به ‌اضافه مروری بر زندگی پدر روحانی و مادر خود و خاطراتی که از دوران کودکی دارد. از محله‌ای که در آن زاده شده که نزدیک میدان نقش جهان بوده و شرحی که برای معرفی این میدان زیبا و تاریخی داده است. آقای صلواتی برای نشان دادن تصویری از آن روزگاران، گریزی هم به زادگاه پدرش زده که «سده» نام داشته، بعداً همایونشهر نام گرفته و امروزه به خمینی‌شهر مشهور است. بعدازآن از مکتب رفتن و حوزه علمیه رفتن و مدرسه دولتی رفتن خود سخن به میان آورده تا رسیده به قیام ملی 30 تیرماه 1331 و ماجراهای آن روزها در اصفهان را بازگو نموده و مجدداً به‌ دوران گذشته برگشته و تاریخ ایران زمان رضاشاه و سقوط دیکتاتور و مسائل جنگ جهانی دوم و مسائل سیاسی و اجتماعی بعد سال 1320 و روی کار آمدن محمد رضاشاه را شرح داده است. علی‌الظاهر بخشی از کتاب خاطرات و سرگذشت‌ها به تاریخ دوره کوتاهی از روزگار نوجوانی و جوانی دکتر صلواتی اختصاص یافته است، مثلاً مرگ رضاشاه، درگذشت بعضی از مراجع دینی(از جمله آیت الله عظمی سیدابوالحسن اصفهانی)، تیراندازی به شاه(15بهمن 1327)، نخست‌وزیری رزم آراء، ملی شدن صنعت نفت، دکتر مصدق و دوران نخست‌وزیری او، کودتای سال32 و انتخابات دوره هفدهم تا پایان کار دکتر مصدق را مطرح کرده است. پس‌ازآن به زندگی دکتر سید حسین فاطمی، آیت‌الله کاشانی دکتر علی امینی، فراماسونرها و کمونیست‌ها در ایران، تشکیلات جبهه ملی ایران، جبهه ملی دوم، جبهه ملی سوم و تجدید فعالیت این جبهه تا پیروزی انقلاب اسلامی، حزب توده در اصفهان و غائله آذربایجان پرداخته است. فضل‌الله صلواتی به سن 15 سالگی رسیده که با بسیاری از مسائل آن روز درگیر بوده است، مسائلی چون: فدائیان اسلام، قتل کسروی، ترور هژیر و رزم آراء، سفر نیکسون به ایران، کنسرسیوم نفت، بهائیان و بابیان و مبارزه مرحوم محمدتقی فلسفی با آنان، انجمن‌های ضد‌بهایی و سایر مسائل مربوطه که با جزئیات فراوان نگارش یافته است. ساواک و رؤسای آن و فعالیت‌های ضد انسانی این سازمان جهنمی در ایران و خارج از ایران، کمیته مشترک ضدخرابکاری و اسارت دکتر صلواتی به دست ساواک و یادداشت‌های ایشان در سال‌های 1336 تا 1339 و حوادث این دو سه سال موضوعاتی است که با طرح آن‌ها، جلد اول کتاب به پایان می‌رسد. از دیدنی‌های پایان جلد اول کتاب «خاطرات و سرگذشت‌ها»، چاپ حدود 170 قطعه عکس از افراد و حوادث طرح شده در این خاطرات است که 50 صفحه از کتاب 654 صفحه‌ای را زینت داده است.

جلد دوم:  جلد دوم کتاب «خاطرات و سرگذشت‌ها» همانند جلد اول از زندگی و فعالیت‌های نویسنده آن یعنی دکتر فضل‌الله صلواتی شروع می‌شود و به تاریخ رویدادهای ایران و اصفهان در همان زمان‌ها خاتمه می‌یابد، با این تفاوت که زندگی و خاطرات نویسنده، در این جلد از سن نوجوانی و جوانی او آغاز می‌شود و تا سن سی‌سالگی ادامه پیدا می‌کند. از اردوهای پیشاهنگی و تربیتی و همکاری با انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اصفهان تا انجمن‌های ادبی نصف جهان. انجمن‌های ادبی به این دلیل که دکتر صلواتی اهل شعر و شاعری هم بوده و تاکنون از اشعار حماسی و انقلابی خود در دوران مبارزه با استبداد و استعمار و استثمار، دو جلد کتاب منتشر کرده است. پس‌ازآن رفته به دانشسرا و جامۀ معلمی پوشیده و در روستاهای دور و نزدیک به تربیت شاگرد مشغول شده است، درعین‌حال دستی هم در فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی و مبارزاتی داشته که داستانش مفصل است. وقتی در روستاهای باغ‌ملک و اراضی و شهر همایونشهر معلم بوده، آیت‌الله‌العظمی سیدحسین طباطبائی بروجردی، بزرگ‌ترین مرجع دینی شیعیان در آن زمان فوت می‌کند که دکتر صلواتی حضور و مشاهداتش را در مراسم بزرگداشت آن بزرگمرد یادآوری می‌کند. جریان‌های سیاسی سال‌های 39 و 40 در کشور مثل اعتصاب معلمان و روی کار آمدن و نخست‌وزیری امیر اسدالله علم و اصلاحات آمریکائی، ازجمله رویدادهایی است که نویسنده از آن‌ها به آسانی نگذشته است. از این موضوعات که بگذریم اندک‌اندک به نهضت امام خمینی و مبارزات اسلامی علیه رژیم پهلوی می‌رسیم که دکتر صلواتی یکی از چهره‌های به نام این نهضت و مبارزات در اصفهان است و علی‌القاعده خاطرات خواندنی خوبی درباره آن روزگار دارد که در مجلدات دیگر خاطراتش آن‌ها را خواهیم خواند. فعلاً ادامه مطالب همین جلد دوم را مرور می‌کنیم. مطالبی در مورد نهضت آزادی و محاکمات اعضای این تشکل انقلابی اسلامی و خوشنام و فعالیت‌های آن و جمعیت دفاع از آزادی و حقوق بشر و اقدامات پایه‌گذاران نهضت آزادی در کنترل اعتصاب کارکنان شرکت نفت و پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل دولت موقت و جریان‌های درگیر با آن‌ها، در این بخش از کتاب بازگو شده است.

تسخیر و اشغال سفارت آمریکا در تهران، موضوع دیگری است که آقای صلواتی وارد آن شده و از آنجا باز به ادامه مباحث مربوط به مرحوم مهندس مهدی بازرگان و فعالیت‌های نهضت آزادی پرداخته است، از جمله موضع‌گیری‌های نهضت آزادی و پایداری اعضای آن چه در زمان امام خمینی و چه در زمان ریاست جمهوری سید محمد خاتمی و مخالفت‌هایی که بعضی از جریان‌های فکری با بازرگان و تشکیلات متبوعش داشتند. گزارشی هم از سفر مهندس بازرگان به اصفهان داشته و بقیه قضایا و مصائبی که برای نهضت آزادی پیش آمده است. در ادامه طرح مسائل نهضت آزادی به سراغ دیگر چهره‌های سرشناس نهضت چون: آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، دکتر یدالله سحابی رفته و درباره آنان سخن‌ها گفته است. بعد از آن دوباره موضوعات تاریخ انقلاب اسلامی را پیش کشیده و به لغو مصوبه انجمن‌های ایالتی ولایتی و رفراندوم شاه برای انقلاب سفید شاه و ملت و جلوه‌هایی از آن و نیز حمله مأموران ساواک به فیضیه در قم و راهپیمایی مردم اصفهان در محرم سال 83 هجری قمری و عاشورای تهران بعد از دستگیری رهبر انقلاب و حاشیه‌های فراوان آن، مطالب خواندنی فراوانی دارد که به‌خصوص برای نسل جوان بسیار مفید است.

دکتر صلواتی در این جلد از خاطرات خود، سلسله حوادث نیمه اول دهه 40 را ذیل عنوان‌های گوناگون پیگیری کرده تا رسیده به خاطراتی از سال‌های 45 و 46، اما در این میانه گریزی هم به بعضی از وقایع بعد از پیروزی انقلاب زده و زندگی‌نامه بعضی از افراد را هم آورده است. مثل زندگی: دکتر عبدالخلیل رفاهی از روحانیون اصفهان ‌که پیش از انقلاب استاد دانشگاه بوده، مرحوم حسین عبدالهی خوروش از دانشمندان و نویسندگان اصفهانی که دکتر صلواتی از او بهره‌های زیادی برده است، آیت‌الله‌العظمی سید حسین طباطبائی بروجردی، مهندس مهدی بازرگان، آیت‌الله سید محمود طالقانی، دکتر یدالله سحابی، آیت‌الله‌العظمی سید روح‌الله موسوی خمینی، امیرعباس هویدا جهان‌پهلوان غلامرضا تختی و...

انتهای جلد دوم کتاب «خاطرات و سرگذشت»های دکتر فضل‌الله صلواتی هم مانند جلد اول آن خواندنی و درس‌آموز است. این کتاب 716 صفحه‌ای که حدود 30 صفحه آخر آن مزین به عکس‌های افراد و رویداد گوناگون است، در اختیار ناشر قرارگرفته تا چاپ و منتشر گردد. امید است این کتاب خوب با عبور از بحران کاغذ و چاپ، هرچه زودتر به دست پژوهشگران تاریخ معاصر ایران برسد و جناب دکتر صلواتی عزیز هم هرچه زودتر بقیه مجلدات آن را تکمیل و به دست ناشر بسپارد.