یادگار گرامی امام در نکوداشت و رونمایی از آثار فضل الله صلواتی:

تجلیل از دکتر فضل‌الله صلواتی، ‌تجلیل از شجاعت و مقاومت است

پنجشنبه ۲۱ مرداد ۱۴۰۰

 

لینک خبر در روزنامه اطلاعات

مراسم نکوداشت و رونمایی از آثار استاد فضل‌الله صلواتی، نویسنده و پژوهشگر و تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه، عصر دیروز به همت مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران و با حضور جمعی از استادان و پژوهشگران و فرهیختگان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار اطلاعات، در این مراسم سید حسن خمینی، یادگار گرامی امام (ره) طی سخنانی گفت: بسیار مایه مباهات است برای من که در جلسه بزرگداشت برادر بزرگوارم آقای دکتر صلواتی حاضر می‌شوم. حیف که ایام کروناست و این جلسه از حضور بسیاری از دوستانی که می‌خواستند به صورت حضوری در جلسه شرکت کنند بی‌بهره است. امیدوارم شرایطی فراهم شود که بار دیگر با حضور جمعی وسیع‌تر باز هم از این استاد مبارز سخن بگوییم.

وی افزود: نام آقای صلواتی قرین مبارزات مسلمانان قبل از انقلاب است. یاد می‌کنیم از همه این بزرگواران؛ از جمله مرحوم آیت‌الله منتظری، آیت‌الله طاهری، مرحوم آقای دکتر نکویی، شهید محمد منتظری، مرحوم آیت‌الله صدوقی و از خدای متعال علو درجات آنها را خواستاریم.

یادگار امام ادامه داد: در چنین جلسه‌ای می‌توان موضوعات زیادی را مطرح کرد. شاید قبل از آنکه هر موضوعی به ذهن خطور کند، می‌توان به یک آیه شریفه اشاره کرد با این مضمون: کسانی که در راه خداوند جهاد می‌کنند، بر کسانی که نشسته بودند، حتی با بهانه، اولویت دارند. در آیه دیگری از قرآن، خداوند مؤمنین قبل از فتح و بعد از فتح را با هم مساوی نمی‌داند. کسانی که بعد از فتح به جریان مبارزه پیوسته‌اند در مقابل کسانی که قبل از فتح و در روزگار سختی پرچم‌ آزادی‌خواهی، استقلال و عزت را بلند کردند، از درجات پایین‌تری برخوردارند.

وی گفت: کسانی که در روزگار مبارزه وارد مبارزات نمی‌شدند، چندین گروه بودند؛ یک دسته اگر نوش نبودند، نیش هم نبودند. گروهی بودند که اگر همراهی نمی‌کردند، بغض نسبت به ناهنجاری را در دل و حب نسبت به ارزش را در جان داشتند. گروه دیگر شماتت می‌کردند. آنها نه تنها مبارزه نمی‌کردند، بلکه مبارزان را مورد طعن قرار می‌دادند. متأسفانه بسیاری در این دسته، پشت یک توجیه دیندارانه یا خیرخواهانه این کار را می‌کردندو در حالی که علت اصلی ترس بوده، پشت توجیهات پنهان می‌شدند. بسیاری از کسانی که در دوران مبارزه تن به همراهی نمی‌دهند، درکی مازاد بر مبارزان ندارند، بلکه می‌ترسند یا طمع دارند.

آیت‌الله سید حسن خمینی خاطرنشان کرد: امثال آقای صلواتی یک ویژگی بزرگ داشتند و آن اینکه نمی‌ترسیدند، ایمان داشتند و طمع و خوف هم نداشتند و این کم جوهره‌ای نیست. در جوامع، این جوهرها هم کمیابند هم بسیار با ارزش. کسانی که حاضر شوند تبر بردارند و ابراهیم‌وار به دل آتش بروند، تبعید، آزار و شکنجه تحمل کنند، جوهرهای کمیابی هستند. این جوهرهای کمیاب، میراث یک ملت در تاریخ خودش به حساب می‌آیند.

شجاعت کسانی از این دست، بزرگ‌ترین سرمایه ملت‌ها برای عبور از پیچ‌های تاریخی است. شجاعت قابل سرایت و قابل تعلیم است. جامعه‌ای که از شجاعت تهی شود، از همه فضایل انسانی تهی می‌شود. اصل شجاعت آن است که انسان وقتی به یک هدفی می‌رسد، نترسد؛ این گوهر نایابی است. ‌‌یادگار گرامی امام ‌تصریح کرد: تجلیل از آقای صلواتی تجلیل از شجاعت نسلی است که در مرحله اول توانستند همدل شوند و در مرحله دوم این شجاعت را در خود نهادینه کنند و پیروز شوند.‌

آیت الله سید حسن خمینی افزود: وظیفه آقای صلواتی بعد از پیروزی چیست؟ یکی از ویژگی‌های مبارزان مناعت طبع است. عده‌ای رفیق روز بزم هستند. اتفاقاً خصلت اولیه مبارزان، یعنی شجاعت، با بزرگ طبعی همراه است و این، ضمن اینکه بسیار خوب است، بعضاً نقطه ضعف است. من همیشه آقای هاشمی را در یک صفت می‌ستودم. او آرمان‌ها را تشکیکی می‌دید. فردای پیروزی که سروکله خیلی‌ها پیدا شد، او رها نکرد و درگیر مناعت طبع نشد و ماند. امثال آقای صلواتی باید بعد از فتح، مادرانه از این فرزند دفاع کنند و او را در بر بگیرند. اولاً بپذیرند دنیا دار تشکیک است؛ همه چیز به خوبی اتفاق نمی‌افتد، نباید مأیوس بود. هیچ‌کس هیچ‌وقت کارش به پایان نمی‌رسد. گوهر نایاب شجاعت و آن عزم راسخی که انسان را از آسایش به دشواری تبعید و زندان می‌کشاند، نیازمند مداومت است.

امثال آقای صلواتی، شخصیت ملی هستند و نقشی که او برای خودش تعریف می‌کند نباید یک نقش استانی باشد. این بزرگواران بایدآرمان‌هایی را که به خاطرشان زحمت کشیدند، به نسل‌های بعدی منتقل کنند. ما نباید خودمان را به خاطر وجود لغزش‌ها، به‌گونه‌ای زبان‌بسته قرار دهیم. نسل انقلاب باید بیش از هر نسل دیگری برای آیندگان تبیین شود. امثال آقای صلواتی و میثمی آن روزها تن به مبارزات سنگینی دادند. زیرا مشکلات بزرگی وجود داشت. وظیفه امثال او بیان کردن این حقایق است.

وی تأکید کرد: باید به همگان گفت که انقلابیون مسلمانی که قبل از انقلاب مبارزه کردند، جریان متحجر مذهبی نبودند. انقلاب روی دیگر جریان روشنفکر مذهبی بوده ‌است. آنچه واقع شد، اگر بعدها لبه‌ای از تحجر داشت، ربطی به انقلابیون ندارد.

جریان متحجر دزدانه به سر سفره پیروزی نشست. هیچ یک از مبارزان ریشه در جریان تحجر نداشتند. ما قبل از انقلاب مبارزانی داشتیم که با قائدین شماتت‌کننده‌ مواجه بودند و این گروه شماتت‌کننده‌، پشت تحجر پنهان بودند، قرائشان آنی نبود که توسط امام و شاگردانش ترویج شد.

در ادامه، پیام حجت‌الاسلام و‌المسلمین سید محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات درباره فضل الله صلواتی به شرح ذیل قرائت شد.

«بسم‌الله الرحمن الرحیم

بزرگداشت شخصیت علمی، سیاسی، مبارزاتی و تربیتی بزرگی همچون دکتر فضل‌الله صلواتی در خور تقدیر است و ستایش از این اقدام مبارک بیشتر می‌شود، هنگامی که در نظر داشته باشیم آنگونه که شایسته و بایسته است از سرمایه وجودی چنین شخصیت‌هایی بهره‌گیری نشده و حتی نسبت به آنان بی‌وفایی صورت گرفته است.

گفتن و نوشتن درباره دکتر صلواتی که عمر شریف خود را در راه علم و معرفت و نیز اعتلای میهن و نگاهداشت حق و حرمت مردم و آزادی و آزادگی صرف کرده است دشوار است؛ زیرا همواره بیم آن می‌رود حق ایشان در بیان ادا نشود.

صلواتی علاوه بر نقش مهمی که در مبارزات دوران اخیر ایران برای آزادی و استقلال و پیشرفت داشته است دارای شخصیتی است که از راه پژوهش و تحلیل و ادب و شعر نیز به جامعه خدمت کرده است.

وی از پیشتازان نهضت اسلامی ضد استعدادی و ضد استعماری است و به‌ویژه این پیشتازی در اصفهان سرفراز بیشتر و بهتر نمایان است. محوریت او برای تحول خواهان و به‌ویژه جوانان از همه صنوف روحانی، دانشگاهی، کارگری و کارمندی و … در دوران حاکمیت استبداد وابسته و نقشی که در هدایت جامعه به‌ویژه جوانان از سوی آرمان‌های اصیل نهضت ملی اسلامی داشت ممتاز است.‌او در دوران گذشته همواره تحت مراقبت و پیگرد بود و در برهه‌هایی بازداشت شد و تحت شکنجه قرار گرفت و در بند زندان و تبعید گرفتار آمد و علی‌رغم فشارها، شخصیت مقاومت و پرتحمل او مانع شد که جریان‌های فعال مبارز در اصفهان از هم بپاشند و راهی که او آغازگر یا هموارکننده آن بود ادامه یافت تا انقلاب به پیروزی رسید.

صلواتی که وفاداری و پایبندی خود را به آرمان‌های اصیل انقلاب و روح تحول خواهی ملت ایران و حرکت مردم به سوی آزادی و استقلال و پیشرفت توأم با اخلاق و عدالت نشان داده بود با هوشیاری هیچ‌گاه در دام تحجر و التقاط نیفتاد و با اینکه خشونت‌ها و آزارهای فراوان را تحمل کرده بود هیچ‌گاه بانی و مبلغ خشونت در برابر خشونت نبود و همواره بر آزادی، رواداری و رشد فکری مدنی مردم که آنان را صاحبان اصلی انقلاب و کشور می‌دانست پافشرد؛ همچنان‌که پس از انقلاب نیز بر این روش و رویکرد اصرار کرد و می‌کند.

امروز نیز با وجود نامهربانی‌ها و بی‌وفایی‌هایی که در حق او شده و می‌شود، گرچه از اصول و ارزش‌‌های مورد نظر ملت تحول‌خواه و آنچه در انقلاب اصلی بوده است روی برنگردانده، آدمی از نقد ناروایی‌ها و کاستی‌هایی که متأسفانه احیاناً به نام نظام صورت می‌گیرد غافل نیست.

وجود عزیزانی چون حضرت دکتر فضل‌الله صلواتی غنیمتی است برای جامعه رو به آینده ما و اگر جامعه رو به آینده و نظام و همگان آن را درک کنند و زمینه بهره‌گیری بیشتر و بهتر از سرمایه گرانقدر، دانش، تجربه و ظرفیت وجودی و ضیافت او و امثال او را فراهم آورند بدون تردید آینده‌ای بهتر در انتظار ما و جامعه ما خواهد بود.

برای جناب دکتر صلواتی گرانقدر در همه حال و همه جا سلامتی، بهروزی، طول عمر با عزت و پرثمر و برای جامعه، توفیق بهره‌گیری بیشتر و بهتر از او و امثال او از خداوند مهربان مسألت می‌نمایم.

سید محمد خاتمی ر مرداد ۱۴۰۰»

دکتر اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز در این مراسم بیان کرد: برای استاد صلواتی می‌نگارم که عطر شمیم وجودش جان جوانان را صیقل داده؛ او که خود پرورده آموزه‌های پیامبرش است و خدایش او را سرمشقی نیکو برای باورمندان به روز بازپسین قرار داده است، اینک خود اسوه‌ای است برای نسلی که حقیقت را طالبند و در طلب جامعه‌ای هستند که در آن کرامت انسان، نه به کسب آموزه‌ها، که به ذات انسانی توصیف شود.

وی افزود: ما گردهم آمدیم که نه با تکریم، که با تقلید از آموزه‌های او آزادگی را بیاموزیم. او دریافته بود که معلمی‌ شغل انبیا است و علی‌رغم اثربخشی‌اش در مدیریت شهرو تدوین قوانین، به این نتیجه رسید که انسان‌سازی بر مسندهای قدرت ترجیح دارد.بروجردی تصریح کرد: بهره‌مندی از زندگی توأم با آرامش، معبر ایجاد باور برای احداث کتابخانه و ترغیب جامعه به خواندن است او برای تحقق این نگاه به تعداد کتابخانه‌های شهر افزود و نقش‌آفرین بودنش را معنا بخشید. نگاه ژرف او به جهان هستی، معارف دینی و کرامت انسان را می‌توان از نگاشته‌هایش شناخت و من مانده‌ام که کدام را یادآور شوم؟ تحلیل زندگی امام محمدباقر (ع) یا زندگی امام رضا(ع) یا امام محمدتقی(ع)؟

وی گفت: کتاب‌های او نشان از دغدغه‌اش درباره شناخت ضرورت‌های حاکمیت براساس باورهای اصیل دینی و نه اسلام‌وارونه دارد. اینک او می‌داند که شکوفایی اندیشه در جامعه ایران نیازمند برخورداری از آزادی بیان و آزادی عقیده است. او کتاب‌های« نوای آزادی و بهار آزادی» را نوشت تا یادآور شود بدون رعایت آزادی بیان و حفظ حریم خصوصی نمی‌توان به اندیشه نوین دست یافت. نقش استاد صلواتی، نجات جامعه از ندانستن است. او این تلاش را با مقاومت در برابر ظلم، تبدیل به عمل کرد.

در ادامه سیدمحمود دعایی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات طی سخنانی بیان کرد: من آرزوی چنین روزی را داشتم اما نه با حال و هوای فعلی خودم که ناتوان باشم از بیان چیزهایی که در ذهنم بود.

آقای صلواتی! شما خیلی به گردن ما حق دارید. من نوجوانی بودم که دبیرستان را رها کرده و طلبه شدم و در اوج نهضت امام، ‌به حوزه علمیه کرمان و قم رفتم و دنبال کسانی بودم که از آنها پند بگیرم.وی افزود: تقدیرم آن بود که به عراق هجرت کنم. در آنجا وقتی سروده دکتر صلواتی‌ در حمایت از نهضت فلسطین به نام «مسلمانی که باید بود» به دستمان رسید، به خود بالیدیم. من بارها آن شعر را با هیجان خواندم. به ایران که برگشتم و در مجلس شش ماه با آقای صلواتی هم صندلی بودیم. آن شش ماه من تربیت شدم و از نزدیک شاهد فضایل انسانی ایشان بودم.

سرپرست مؤسسه اطلاعات تصریح کرد: آقای صلواتی خیلی خوش مشرب است. بسیاری از ظرایف تربیتی و اخلاقی را با طنز چنان بیان می‌کند که انسان فراموش نمی‌کند. آقای صلواتی حجت دینداری و انقلابی‌گری نسل بزرگی است. یکی از آنها خود من هستم. من شاهد بودم که او در دوران بعد از هفتم تیر در مجلس اول که دوران ویژه‌ای بود و تندروی‌هایی وجود داشت و تحمل آن شرایط بسیار سخت بود، در برابر تندروی‌ها و نطق‌های هتاکانه اشک می‌ریخت و نگرانی خود را از آنچه در حال رخ دادن بود نشان می‌داد و من از این ابراز تأثر حق‌شناسانه و رواداری‌اش درس می‌گرفتم.

وی افزود: او در واکنش به یکی از این تندروی‌ها پشت تریبون رفت و خطاب به جوانان گفت که اگر خطایی می‌بینید، از ماست؛ از اسلام فاصله نگیرید، اسلام نقصی ندارد، خطا از ماست.

دعایی گفت: آقای صلواتی! من آرزو داشتم که می‌‌توانستم دست شما را ببوسم. شما برای ما الگو هستید. آقای صلواتی منشأ تحول و آگاهی نسلی است که در حال تمام شدن هستند. مدتی است که آقای صلواتی در یزد تعلیم می‌‌دهد؛ زادگاه من و شاهد بودم که نسل انقلابی یزد‌ کسانی بودند که از شمع وجود آقای صلواتی در دوران تبعیدش در یزد، الهام گرفتند و رهین این اسوه معرفت و تقوی هستند. ما توفیق داشتیم که برخی از آثار او را منتشر کنیم؛ آقای میثمی هم با شجاعتی که داشت، آقای دیگر آقای صلواتی را منتشر کرد.

در ادامه عباس نصر، گزارشی از اقدامات ستاد نکوداشت استاد صلواتی ارائه کرد. وی گفت: استاد صلواتی، فرزند عاشورا و محرم است؛ کسی که استعداد فراوان و همت پشتکار، او را به نگینی کمیاب تبدیل کرده است؛ طوری‌ که نامش را در عرصه‌های مختلف می‌بینیم. این شخصیت در کارنامه‌اش خدمات شایانی دارد. دوعامل اصلی آزادی خواهی و عدالت‌طلبی در روح و روان او جاری است. این کنشگر بزرگ را نه شکنجه‌های ساواک و نه تازیانه‌های ارتجاع و نه شیرینی قدرت، نتوانسته از راه عدالت بازدارد.

وی افزود: عدالت، محور افکار اوست. نگاهی به آثار گسترده ایشان کافی است که به شخصیت او پی ببریم. ما به پاس زحمات متعهدانه او از دو سال قبل برآن شدیم نکوداشتی برایش برپاکنیم. از دو ماه قبل پیشنهاد داده شد به جای اصفهان، این مراسم در سطح ملی و در تهران، همراه رونمایی از ۶ اثر او در کتابخانه ملی برگزار شود و به لطف الهی امروز خدمت سروران عزیز هستیم.

همچنین دکتر محمدمعین طی سخنانی گفت: برای اینکه بتوانیم راه امام حسین را ادامه دهیم، باید از الگوهایی که در زمان خود ما هستند تجلیل کنیم. من دکتر صلواتی را از دوران دبیرستان در نجف آباد می‌شناسم. وقتی به شیراز رفتم هم پیگیر مبارزات دکتر صلواتی بودم.

وی افزود: در دوره اول مجلس افتخار داشتم در خدمت دکتر صلواتی باشم. در دوره پنجم مجلس هم که من کاندیدا بودم از حمایت او برخوردار بودم. او از ستون‌های انقلاب در اصفهان بود. چهره‌هایی مانند دکتر صلواتی، شخصیت ملی هستند.

مهندس محمدحسن ملک مدنی، شهردار اسبق اصفهان طی سخنانی گفت: من ‌بیش از ۴۰ سال شاگردی آقای صلواتی را کرده‌ام. ما تصور داشتیم که انقلابی‌گری، یعنی خشونت و جنگجویی؛ ولی در این سال‌ها که خدمت آقای صلواتی بودم با چهره دیگری روبرو شدم؛ روحیه‌ مدارا در ایشان توجه مرا جلب کرد.

‌دکتر قدرت‌الله نوروزی، شهردار سابق اصفهان نیز در این مراسم گفت: اگر شهرداری اصفهان موفق بوده، به خاطر راهنمایی‌های دکتر صلواتی است. من عنوان معلمی را زیبنده شخصیت ایشان می‌دانم. او در زندگی شغل معلمی را انتخاب کرد و تاکنون در این مسیر پابرجا مانده است. او کلاسی داشت به بزرگی جامعه ایران و حضور در مراکز آموزشی، بخشی از رسالت معلمی‌‌اش بود. او همه سختی‌ها را به جان خرید. کلامش سحرآمیز بود و بر مخاطب تأثیر عمیقی داشت. اکثر مبارزان راه آزادی در اصفهان از اولین شاگردان او بودند.

در این مراسم از دو جلد از آثار دکتر فضل‌الله صلواتی رونمایی شد.