نگاهی به زندگی مرحوم حجت الاسلام جواد اژه ای در گفت‌وگو با فضل‌الله صلواتی

متواضع‌ترین دوست

• امیرحسین جعفری  -    لینک در روزنامه اصفهان زیبا

            شیوع ویروس کرونا در ایران در حالی سیر صعودی به خود گرفته است که در ماه‌های گذشته شمار بسیاری از نخبگان و چهره‌های برجسته علمی‌و فرهنگی کشور به این بیماری مبتلا شده اند و حتی تعدادی نیز جان خود را بر اثر آن از دست داده‌اند. یکی از این چهره‌های دانشگاهی و علمی ‌که خدمات بی بدیلی در راه علم و دانش انجام داده بود، حجت‌الاسلام جواد اژه ای بود که بر اثر ویروس کرونا جان خود را از دست داد. مرحوم حجت‌الاسلام جواد اژه‌ای فرزند مکتبی مبارز و آگاه بود که در سابقه خود واضح است مشی اعتدال و تعلم را همیشه سرلوحه امور قرار داده و اهمیت تحصیل و تربیت انسان برای او مسئله محوری بوده است. او چهره‌ای رسانه‌ای نبود و با توجه به تواضع درونی‌اش کمتر به چشم رسانه‌ها آمد. مرحوم اژه‌ای مایل نبود عملکردش در قالب تظاهر صدر اخبار باشد.

دوشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۹

 او از نظر علمی‌چهره‌ای برجسته بود. لیسانس و فوق‌لیسانس روانشناسی خود را از دانشگاه اصفهان و دکترای خود را در رشته روانشناسی تجربی از دانشگاه وین اخذ کرد. مرحوم اژه‌ای در دوران فعالیت‌هایش سابقه حضور در بخش گزینش وزارت خارجه در سال 1360، وزیر، مشاور، سرپرست سازمان بهزیستی در سال 1361، معاونت فرهنگی در زمان  نخست وزیری میرحسین موسوی، نماینده ولی فقیه در امور دانشجویان اروپا و آمریکا در سال 1385 و تأسیس سازمان استعداد‌های درخشان در سال 1366 را دارد. اژه‌ای داماد و پسرخاله شهید آیت‌الله سیدمحمد بهشتی و از طرف مادری جزو خاندان صدر بود. او همچنین برادر شهید اکبر اژه‌ای، از شهدای انفجار حزب جمهوری اسلامی ‌است. مرحوم اژه‌ای در تاریخ 24 آبان‌ماه بر اثر ابتلا به بیماری کووید 19 از دنیا رفت و تنها ساعاتی پس از درگذشتش مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهوری و علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس با صدور پیام‌های جداگانه‌ای درگذشت او را تسلیت گفتند. برای آشنایی بیشتر با شخصیت حجت‌الاسلام اژه‌ای با فضل‌الله صلواتی، نماینده مجلس اول و از دوستان و خویشاوندان نزدیک ایشان، گفت‌وگو کردیم.

نحوه آشنایی شما با مرحوم اژه‌ای چگونه بود و در چه سالی با ایشان آشنا شدید؟

همان‌طور که می‌دانید ایشان اصفهانی بودند. از همان اوایلی که ما جلسات انقلابی و مذهبی در اصفهان برگزار می‌کردیم، مرحوم آقای اژه‌ای و اخوی‌هایشان در زمانی که دانشجو بودند، گاهی در جلسات ما شرکت می‌کردند و در ایام دانشجویی گاهی در اردو‌های ما نیز شرکت داشتند. آقای اژه‌ای از همان سال‌های بعد از 15 خرداد42 با ما ارتباط داشتند و بعد در کانون علمی‌و تربیتی جهان اسلام که تشکیل شد و مرحوم مهندس مصحف و دوستانش آن را راه انداخته بودند یکی از پایه‌های اصلی آن کانون آقایان اژه ای بودند. جواد اژه‌ای از محورهای اصلی آن کانون محسوب می‌شد. وقتی کانون بسته شد، ایشان به تهران و خارج از کشور رفت؛ البته وصلت سببی نیز بین ما ایجاد شد. برادر من (نورالله صلواتی) همسر خواهر ایشان شد و به همین دلیل هر وقت آقای اژه‌ای اصفهان بودند ما با هم دیدار انجام می‌دادیم.

ایشان در زمینه جبهه‌بندی‌های سیاسی چه دیدگاهی داشتند؟

ایشان انسان معتدلی بودند و سعی داشتند همگام با نظام جلو بروند. همچنین اعتقاد کاملی به ولایت‌فقیه و تشکیلات حکومتی داشتند و حتی در دوره ای نیز مسئول سازمان بهزیستی بودند. مرحوم اژه‌ای در دولت آقای مهندس میرحسین موسوی فعالیت شایانی داشتند و عملکرد موفقی از خود به یادگار گذاشتند. همان زمان هم به علت جایگاه مهم علمی ‌که داشتند برای سرپرستی دانشجویان خارج کشور انتخاب شدند. تقریبا همه اقشار و رجال کشور ایشان را قبول داشتند. مرحوم اژه‌ای با شهید آیت‌الله بهشتی رابطه‌ای نزدیک داشتند و داماد شایسته ایشان نیز بودند. آقای اژه‌ای در زمینه معرفت، تقوا و علم بسیار نمونه و در بین جوانان آن سال‌ها اسوه محسوب می‌شدند. در میان خانواده‌های اژه ای و وابستگان که ابطحی‌ها و صلواتی‌ها بودند، ایشان از چهره‌های شاخص بودند.

مرحوم اژه‌ای سابقه مفصلی در امور آموزشی و تربیتی دارند. اهمیت آموزش از دیدگاه آقای اژه‌ای از کجا نشئت می‌گرفت؟

ایشان کلاس‌هایشان را خیلی جدی برگزار می‌کردند و این کار برایشان اهمیت داشت. گاهی روحانیون کلاس‌هایشان را با تسامح برگزار می‌کنند؛ اما برای مرحوم اژه‌ای کلاس درس اهمیت جدی داشت.

ایشان عمدتا با چه طیف افراد ارتباط داشتند؟ آیا با دوستان ایشان آشنایی داشتید؟

ایشان اوایل انقلاب با دوستان قبل انقلاب و با کانون علمی‌تربیتی جهان اسلام ارتباط داشتند. در سال‌های 48-47 با روحانیونی ازجمله آقایان خاتمی ‌و اژه‌ای در دانشگاه اصفهان حضور داشتند. استادی به نام آقای خراسانی نیز در دانشگاه اصفهان به ایشان علاقه‌مند بود و می‌گفت در میان این روحانیون جدی‌تر، موفق‌تر و بااستعدادتر از آقای اژه‌ای ندیدم. آقای اژه ای بیشتر با خانواده شهید بهشتی مربوط بودند که فرزندان ایشان نیز از درجات بالای علمی‌برخوردارند.

ارتباطشان با شهید بهشتی از کجا شکل گرفته بود؟

از آلمان بود. در عین حال وقتی مرحوم بهشتی به کانون جهان اسلام می‌آمدند، با ایشان ارتباط داشتند. البته شهید بهشتی با آقای اژه‌ای پسرخاله بودند. آقای بهشتی هر وقت اصفهان بود، حتما سری به آقای اژه‌ای می‌زد؛ حتی اگر ما را هم می‌خواست ببیند، تلفن می‌کرد که به منزل آقای اژه‌ای بیایید. آقای بهشتی بسیار به ایشان نزدیک بود. آنان تحت تأثیر هم بودند؛ حتی آقای بهشتی، آقای اژه‌ای را لایق دامادی و امور مهم کشوری می‌دانست.

یک خاطره از دیدار‌هایتان با آقای اژه ای تعریف کنید.

خاطره‌های شیرینی داشتیم. ایشان خیلی متواضع، بی‌ادعا، خوش‌مشرب و واقعا از هر جهت صاحب نظر و آگاه بودند. مرحوم اژه‌ای هیچ‌گاه خودشان را برتر و بالاتر از کسی نمی‌دانستند. برای همه احترام قائل بودند؛ حتی اگر مخالفانشان هم با ایشان بحثی داشتند، با ادب درونی‌‌شان برخورد می‌کردند. ایشان چه در دانشگاه، چه در محیط خانواده و چه در محیط‌های دوستانه، از هر جهت چهره‌ای متواضع و به قول اصفهانی‌ها آقامنش و انسان فوق‌العاده‌ای بودند. واقعا در اخلاق بی نظیر بودند و جلسات درس ایشان هم شاد و خوب برگزار می‌شد. همه بستگان از حضور ایشان لذت می‌بردند. در پایان به خانواده‌های بهشتی، ابطحی، اژه‌ای و دامادهای بزرگوار و تمام شخصیت‌های وابسته به ایشان تسلیت عرض می‌کنم.